İrtibat: cevre@aso.org.tr
Sayın Üyemiz,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nden (TOBB) alınan, Ticaret Bakanlığının (Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü) yazısına atfen; Avrupa Komisyonunun 29 Ocak 2025'te "Rekabetçilik Pusulası"nı yayınladığı bildirilmiştir. Bu belge, AB'nin ekonomik verimliliğini artırmayı ve rekabet gücünü korumayı amaçlamaktadır. Pusula, iklim nötrlüğünü sağlarken AB'yi geleceğin teknolojileri ve temiz ürünlerin merkezi yapmayı hedeflemektedir. Bunun için (1) inovasyon açığını kapatmak, (2) dekarbonizasyon ve rekabetçiliği birleştirmek, (3) aşırı bağımlılıkları azaltarak ekonomik güvenliği artırmak olmak üzere üç temel eylem alanı belirlenmiştir. Rekabetçilik Pusulasına ilişkin detaylı bilgi notu Ek-1'de sunulmaktadır.
Ayrıca Pusula, karbonsuzlaşmanın sanayi, ekonomi ve ticaretle iyi entegre olduğunda büyümeyi desteklediğini vurgulamaktadır. Ancak, yüksek enerji fiyatları ve küresel rekabet nedeniyle AB sanayilerinin verimlilikte gerileme riski taşıdığı belirtilmektedir. Bu nedenle, AB tarafından 26 Şubat 2025'te Temiz Sanayi Mutabakatı açıklanmıştır.
Mutabakat, enerji yoğun sanayiler ve temiz teknoloji sektörüne odaklanarak üretimi desteklemeyi amaçlamaktadır. Temel alanları ise (1) düşük enerji maliyetleri, (2) temiz ürün talebi yaratma, (3) temiz geçişin finansmanı, (4) döngüsellik ve hammadde erişimi, (5) küresel pazarlara erişim, (6) yetenek ve iş gücüdür. Bu kapsamda Temiz Sanayi Mutabakatına ilişkin detaylı bilgi notu Ek-2'de, öne çıkan eylemler aşağıda özetle sunulmaktadır:
- Uygun Maliyetli Enerji Eylem Planı (6 Şubat 2025) ile sanayi, işletmeler ve haneler için enerji faturalarının düşürülmesi,
- Endüstriyel Dekarbonizasyon Hızlandırma Yasası [2025 IV. Çeyrek] ile kamu ve özel alımlarda sürdürülebilirlik, dayanıklılık ve "Avrupa'da üretilmiştir" kriterleri getirilmesi,
- 2026 yılında Kamu İhale Çerçevesi gözden geçirilerek ve stratejik sektörlerde sürdürülebilirlik, dayanıklılık ve Avrupa önceliği kriterlerinin kamu alımlarına dahil edilmesi,
- 2025'in ilk çeyreğinde düşük karbonlu hidrojenle ilgili bir düzenleme (delegated act) kabul edilmesi ve düşük karbonlu hidrojen üretimine ilişkin kuralların netleştirilmesi,
- 2025'te çelikle başlayarak sanayi ürünlerine yönelik gönüllü karbon yoğunluğu etiketi getirilmesi, ardından çimento sektörünün eklenmesi,
- Mart ayında otomotiv sektörü için bir Eylem Planı, bahar aylarında ise çelik ve metaller için bir Eylem Planı sunulması,
- AB'de üretilen temiz sanayiyi desteklemek için 100 milyar avroyu aşan bir finansman harekete geçirilmesi,
- Avrupa şirketlerinin kritik hammaddelere yönelik taleplerini birleştirmesine olanak tanıyan bir mekanizma kurulması, AB Kritik Hammaddeler Merkezi aracılığıyla toplu hammadde satın alımları gerçekleştirilmesi,
- 2026'da Döngüsel Ekonomi Yasasının kabul edilmesi, e-atıklarla ilgili mevcut kuralların daha basit, amaca uygun ve içerdikleri kritik ham maddeleri geri kazandıracak şekilde revize edilmesi, "atık sonu" kriterlerinin uyumlu hale getirilmesi, genişletilmiş üretici sorumluluğu (GÜS) basitleştirilerek dijitalleştirilecek ve hedefli olarak genişletilmesi, metal hurda kullanımının artırılması için teşvikler sağlanması,
- Trans-Bölgesel Döngüsellik Merkezleri oluşturulması, batarya geri dönüşümü için kritik olan batarya geri dönüşüm atığı (black mass) ihracatına, arz sıkıntısı yaratması nedeniyle özel düzenlemeler getirilmesi,
- Küresel rekabet ve jeopolitik belirsizlikler karşısında, bir dizi ticaret savunması mekanizmalarının ve diğer koruma araçlarının etkin şekilde kullanılması,
- Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'nın basitleştirilmesi ve etkinleştirilmesi amacıyla, 2025'in ikinci yarısında, Komisyon tarafından kapsamlı bir SKDM inceleme raporu sunulması.
İlgili belge ve yapılan açıklamalara Avrupa Komisyonunun internet sitesinden ulaşılabilmektedir. (https://commission.europa.eu/topics/eu-competitiveness/clean-industrial-deal_en)
Bilgilerinize sunarız.
Saygılarımızla,
ANKARA SANAYİ ODASI